گاهشماری یزدگردی با مبدأ سال جلوس یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، در سال ۶۳۲ میلادی، آخرین گاهشماری دوره ساسانی است. در دوره ساسانیان سال جلوس یک شاه به تخت شاهی بصورت مبدأ گاهشماری در میآمد و طول سال ۳۶۵ روز با کبیسه گیری یک ماه در ۱۲۰ سال اعمال میشد (طول سال متوسط ۳۶۵٫۲۵). گاهشماری یزدگردی نیز به همین گونه در سال دهم هجری با مبدأ سه شنبه اول سال یکم یزدگردی (۳۶۲۴ روز گذشته از هجرت) آغاز شد. اما مانند گاهشماری خراجی بعدها از کبیسه گیری جولیانی یک روز در هر چهار سال بهره گرفته شد. بر اثر بیتوجهی کبیسه گیری آن از سال ۳۷۵ یزدگردی، در سال ۴۴۷ یزدگردی نوروز بمدت هجده روز از زمان واقعی خود جلو افتاده بود. به همین انگیزه بدستور جلال الدوله ملکشاه سلجوقی هیاتی برای اصلاح محاسبه دقیق تقویم ایرانی تشکیل شد که بدنبال آن گاهشماری جلالی، دقیقترین تقویم هماهنگ با سال اعتدالی تدوین شد.
یزدگرد سوم پسر شاهزاده شهریار نوهٔ خسرو پرویز در سال ۶۳۲ میلادی به پادشاهی برگزیده شد. ایرانیان را عادت بر این بود که تاریخ را از سال جلوس هر پادشاهی به حساب میآوردند چون بعد از یزدگرد، ایران پادشاهی نیافت، زرتشتیان همان سال ۶۳۲ را، مبدأ تاریخ خود قرار دادند و هنوز هم بطور مداوم نزد زرتشتیان ایران و هند جریان دارد.
گاهشماری یزدگردی پس از مرگ یزدگرد (۶۵۲ میلادی) با مبدأ سالمرگ او،مفروضاً زمان جلوس شاه جدید ساسانی بر تخت سلطنت، با عنوان گاهشماری مجوسی متداول شد همان کبیسه گیری گاهشماری یزدگردی را داشته و مبدأ آن یکم فروردین سال ۲۱ یزدگردی (۱۱ ژوئن ۶۵۲م، ۲۷ شوال ۳۱ق) میباشد که تا زمان ابوریحان بیرونی متداول بودهاست.. و بتدریج متروک شدهاست. در قرون اولیه هجری در بعضی نواحی ایران هر دو نوع تاریخ یزدگردی یعنی هم آنکه مبنی بر تاریخ جلوس بوده و هم آنکه مبنی بر سالمرگ یزدگرد بوده، معمول بودهاست. گاهی حتی در یک زمان و یک ناحیه به موازات همدیگر، در سکههای یافت شده، این دو تاریخ دیده میشود. در سکههای امرای طبرستان (اسپهبدان) و همچنین حکام اسلامی طبرستان، تا حدود سال ۱۶۳ هجری، ضرب سکه، با تاریخ وفات یزدگرد، مستعمل بودهاست.
امروز (۷ آبان ۱۳۹۵ خورشیدی) بر اساس تقویم یزدگردی: ۸ تیر ۱۳۸۶ یزدگردی میباشد (برمبنای آغاز پادشاهی یزدگرد).
کلینیک مجازی تخصصی تاریخ ......برچسب : نویسنده : 5clinictarikh8 بازدید : 425